Eğitim Danışmanlığı

• Okula Hazırbulunuşluk

Hazırbulunuşluk; bireyin kendinden beklenen herhangi bir davranışı yerine getirebilmesi için yaş, olgunluk düzeyi, tutum, motivasyon ve önceki öğrenmeler açısından uygun konumda bulunmasıdır. Her becerinin, kendinden önce var olan ön becerileri vardır. Birey, önceki becerilere sahip değilse ilgili beceriyi yerine gitmek için hazır değildir.

Okula hazırbulunuşluk ise; çocuğun tüm gelişim alanlarının yanı sıra öğrenme yaklaşımları, kavrama ve genel bilgi konusunda aile, okul ve çevrenin desteğiyle kendinden beklenen düzeye ulaşması ve bu konuda gerekli bilgi, beceri ve tutumları kazanabilecek seviyede olmasıdır.

Okula hazırbulunuşluk için yapılan değerlendirmeler arasında en çok kullanılan Metropolitan Olgunluk Testi’ dir. Bu test; kelime anlama, cümleler, genel bilgi, eşleştirme, sayılar, kopya etme gibi 6 alt test ve toplam 100 maddeden oluşur.

Testin sonucunda, çocuğun okul için gereken olgunluğa ne ölçüde sahip olduğu ve gelişimsel düzeyi ile ilgili bilgiye ulaşırız.

•  Okul Seçimi

Okul seçiminde göz önünde bulundurulması gereken ve her aile için farklı olan bazı unsurlar vardır. Önceliğimiz her zaman çocuğun ve ailenin ihtiyaçlarına en iyi cevap verecek olan okulu bulmak olmalıdır.

 

Okul seçiminde önemli olan faktörleri aşağıdaki şekilde madde madde ele alabiliriz:

1. Eğitim Felsefesi ve Programı:

• Okulun eğitim anlayışı sizin ve çocuğunuzun değerlerine uygun mu?
• Programları, müfredatı ve öğretim yöntemleri size uygun mu?

1. Konum ve Ulaşım:

• Okulun konumu, ulaşımı nasıl?
• Ulaşım imkânları gibi güvenli bir bölgede olması ve de eğitimi engelleyici çevresel faktörlerden uzak olması da tercih esnasında üzerinde düşünülmesi gereken başlıklardır.

1. Fiziksel İmkânlar ve Donanım:

• Okulun fiziksel yapısı, sınıfların düzeni, laboratuvarları, kütüphanesi, spor olanakları gibi donanımları nasıl?

1. Öğretmen Kalitesi ve İlgisi:

• Okuldaki öğretmenlerin niteliği, deneyimi ve öğrencilere olan ilgisi çok önemli olduğuna göre bu konularda fikir edinebiliyor muyuz ya da fikrimiz var mı?
• Öğretmen- öğrenci etkileşimi nasıl?

1. Ekstralar ve Aktiviteler:

• Okulun sunduğu ekstra aktiviteler, sanat, spor, müzik gibi programlar çocuğunuzun ilgi alanlarına uygun mu?

1. Öğrenci Başarısı ve Mezuniyet Sonuçları:

• Okulun geçmiş yıllardaki başarıları, mezun olan öğrencilerin devam ettikleri yollar, başarıları sizin için önemli mi?

1. Okul Kültürü ve Ortamı:

• Okulun öğrenci-öğretmen ilişkileri, öğrenciler arası ilişkiler, okulun genel atmosferi nasıl?

1. Maliyet ve Bütçe:

• Okulun ücretleri, ek masraflar, burs imkânları, ekonomik durumunuza uygun mu?

1. Öğrenci Desteği ve Özel Gereksinimler:

• Okulun özel eğitim programları, öğrenci danışmanlığı, özel gereksinimlere yönelik destekleri var mı?

1. Aile ve Toplum İlişkileri:

• Okulun ailelerle iletişimi, toplumla ilişkileri ve aile katılımı için sunduğu fırsatlar nasıl?

 

• Akademik Çalışmalar

Okul öncesi ve ilkokul düzeyinde akademik çalışmalar, çocukların temel becerilerini geliştirmeye yöneliktir.

Okul Öncesi Dönem:

1. Dil Gelişimi: Sözcük dağarcığının genişlemesi, konuşma becerileri, hikâye anlatma ve dinleme becerileri gibi dilin farklı yönleri üzerinde çalışma.
2. Sosyal Beceriler: Paylaşma, işbirliği yapma, empati, grup içinde uyum sağlama gibi sosyal becerilerin geliştirilmesi.
3. Kaba Motor Beceriler: Büyük kas grupları ile ilgili aktiviteler; koşma, zıplama, top oynama gibi fiziksel etkinlikler.
4. İnce Motor Beceriler: Küçük kas becerilerinin geliştirilmesi, el becerileri, parmak kaslarıyla yapılan aktiviteler (resim yapma, parmak oyunları vb.).
5. Temel Matematik Kavramları: Sayılar, desenler, şekiller gibi temel matematik kavramlarının tanıtılması.
6. Sanat ve Müzik: Yaratıcılığı geliştirmek, renkleri kullanma, basit enstrümanları çalma gibi aktivitelerle sanat ve müzik becerilerinin geliştirilmesi.

İlkokul Dönemi:

1. Okuma ve Yazma ve Dil Becerileri: Harf ve hece tanıma, okuma-yazma becerilerinin geliştirilmesi. Dilin geliştirilmesi, dilbilgisi, cümle yapısı, sözcük dağarcığının genişletilmesi.
2. Matematik Becerileri: Sayılar, sayılar arası ilişkiler, dört işlem gibi temel matematik işlemlerinin öğretilmesi, problem çözme becerilerinin geliştirilmesi.
3. Bilim ve Fen Eğitimi: Temel bilim kavramlarının tanıtılması, doğa olayları, hayvanlar, bitkiler gibi konular üzerinde çalışma.
4. Sosyal Bilgiler: Temel toplum, kültür, coğrafya gibi konuların tanıtılması.
5. Sanat ve Beden Eğitimi: Görsel sanatlar ve müzik dersleriyle yaratıcılığın desteklenmesi, beden eğitimiyle fiziksel aktivitenin ve sporun öneminin yaşayarak gösterilmesi.

• Okuma Yazma Problemleri

Okul öncesi dönemde, çocuk için öğrenmek bir görev şeklinde değildir ve çoğunlukla oyun içinde öğrenir. İlkokula başladığı zaman, kuralların daha farklı olduğunu anlar ve bu durum çocukta genel olarak sıkıntı yaratır. Kendi için eğlenceli olan şeylere daha fazla zaman ayırmak isterken kendinden beklenen şeyler olması çocuğu strese sokabilir. Bununla birlikte, duygusal veya fiziksel olarak okula hazır değilse, çocuk için de ebeveynler için de problemler biraz daha büyüyebilir.

Çocuğun okuma yazma becerilerine yönelik değerlendirilmesi son derece önemlidir. Çalışmalar, yapılan değerlendirmeye göre uygun şekilde düzenlenmelidir. Bu tür problemlerde anne babanın alması gereken destek, çocuğun alması gerekenden daha önemli olabilir

Okuma yazmaya hazırlık kısmında gereken beceriler kazanılmış, çocuk harfleri, sesleri tanır hale gelmiş ancak hece, sözcük okuma ve yazma kısmında problem yaşıyor da olabilir. Okuma yazma problemleri; akıcı okumada yaşanan problemler (harf/ sözcük atlama, okurken duraklama, yanlış heceleme) olarak da karşımıza çıkabileceği gibi yazma ile ilgili problemler (kalemi doğru tutmama, harfleri bozuk yazma, hece/sözcük yazarken harf atlama, yönlerini ters yazma) olarak da karşımıza çıkabilir. 

 

• Dezavantajlı Çocuklara Yönelik Çalışmalar

Dezavantajlı çocuklar, çeşitli sebeplerle eğitim, sosyal ve/veya ekonomik anlamda belirli imkânlardan yoksun kalan veya kısıtlanan çocuklardır. Dezavantajlılık durumunun başlıca sebepleri;

• Aileden Kaynaklanan Sebepler: Aile içi istismar, ihmal, aile bireylerinin eğitimsiz olması veya psikososyal sorunlar gibi durumlar çocukların gelişimini olumsuz etkileyebilir.
• Sağlık Sorunları: Yetersiz sağlık hizmetlerine erişim, sağlık problemleri veya beslenme sorunları dezavantajlılık oluşturabilir.
• Sosyoekonomik Sebepler: Ailelerin düşük gelir seviyeleri, yetersiz konut koşulları, işsizlik gibi faktörler çocukların eğitim ve yaşam koşullarını olumsuz etkileyebilir.
• Göç ve Sığınmacılık Durumu: Göçmen veya sığınmacı çocuklar, kültürel uyum süreci, dil bariyerleri, yeni çevreye adapte olma gibi nedenlerle dezavantajlı konumda olabilirler.
• Eğitim ve Fırsat Eşitsizliği: Eğitime erişimdeki kısıtlamalar, yetersiz eğitim kaynakları, uzaklık veya ulaşım sorunları, kaliteli eğitimden mahrumiyet gibi durumlar dezavantajlılığa sebep olabilir.

 

Dezavantajlı çocuklara yönelik çalışmalar:

Eğitimde Fırsat Eşitliği Sağlama:

1. Erken Eğitim Fırsatları: Dezavantajlı çocuklar için erken yaşta eğitim programları sunmak, bu çocukların okula hazırlanmasına yardımcı olur.
2. Erişilebilir Eğitim Kaynakları: Kitaplar, teknolojik kaynaklar gibi eğitim materyallerine erişim sağlamak.
3. Ücretsiz veya Düşük Maliyetli Eğitim: Eğitim masraflarını azaltmak veya ücretsiz eğitim olanakları sunmak.

Destekleyici Programlar ve Hizmetler:

Psikososyal Destek: Danışmanlık, rehberlik hizmetleri ve duygusal desteği içeren programlar.

Beslenme ve Sağlık Hizmetleri: Sağlık taramaları, beslenme desteği ve temel sağlık hizmetlerine erişimi sağlamak.

Aile Eğitimi: Ailelere çocuklarının eğitimine destek olacak eğitim programları sunmak.

 

Fırsat Eşitliği ve Katılımı Teşvik Etme:

1. Burs ve Bursluluk Programları: Yetenekli ama maddi olanaklardan yoksun çocuklara eğitim bursları sağlamak.
2. Okul Dışı Aktiviteler: Sanat, spor, kültürel etkinlikler gibi farklı alanlarda çocukların katılımını teşvik etmek.

Toplum ve Okul İş Birliği:

Okul ve Toplum Projeleri: Okulun, yerel toplumla iş birliği yaparak dezavantajlı çocuklara yönelik projeler yürütmesi.

Gönüllü Destek Programları: Gönüllülerin, dezavantajlı çocukların eğitimine destek olabileceği programlar.

Bizler de; çocukların potansiyellerini keşfetmelerine, güçlü yönlerini geliştirmelerine ve daha iyi bir gelecek için fırsat eşitliği sağlanmasına katkıda bulunmak amacıyla dezavantajlı çocuklarla gönüllü çalışmalar yapmaktayız.

• Çocuğun Okula Uyumunun Desteklenmesi

Biliyoruz ki, yeni bir çevreye girmek yetişkinler için bile zaman zaman stres sebebi olabilir. Bir çocuk içinse; yapısına, gelişimsel dönemine, aile desteğine, önceki deneyimlerine ve imkânlarına göre az ya da çok uyum sürecinde desteklenmesini gerektiren bir durumdur. Özellikle daha kurallı ve kuralların yabancı yetişkinlerce belirlendiği okul ortamı, özellikle okul öncesi eğitim almamış çocuklar için pek de cazip sayılmaz. Zamanını istediği şekilde değerlendirememek, evde okula gitmeyen kardeşin olması, ebeveyni istediği şekilde yönlendirmeye alışılmış olması gibi durumlar bu süreci biraz daha da zorlaştırabilir.

Ancak;  iyi bir okula uyum süreci çocuğun sosyal, duygusal gelişimini destekleyeceği gibi akademik gelişiminde de önemlidir. Unutulmamalıdır ki, çocuk her şeyden önce kendini güvende hissetmek ister. Bu süreç her çocuk için aynı olmadığı gibi sabır da gerektiren bir süreç olabilir. Bu noktada en önemli husus; çocuğun ihtiyaçlarını anlamaktır.

Okula, çocuğun akranları ile aynı/ yakın zamanda başlaması sonradan yaşanabilecek başka problemlerin önüne geçmek açısından da önemlidir. Bu nedenle; oryantasyon haftasında bu süreçte problem yaşayan aileler; okul psikologu veya rehberlik servisinden ya da eğitim ve çocuk gelişim uzmanlarından profesyonel destek almayı ertelememelidir.

Okula yeni başlayan çocukların aileleri arasında kurulan gruplar, deneyimlerin paylaşılması ve destek alınması için faydalı olabilir.

Okul öncesi eğitim programları veya oyun grupları, çocuğunuzun sosyal becerilerini geliştirmesine ve okula hazırlanmasına yardımcı olabilir.

Dezavantajlı çocuklar için de bu süreçte çalışmaları ile destek veren sivil toplum kuruluşları vardır.

Evde Yapılabilecekler:

• Olumlu Bir Tutum Gösterme: Okul hakkında olumlu konuşmalar yaparak çocuğunuzun okula karşı olumlu bir tutum geliştirmesini sağlayın.
• Rutin Oluşturma: Sabah ve akşam rutinleri oluşturarak çocuğunuzun düzenli bir şekilde hazırlanmasını sağlayın.
• Bağımsızlık ve Sorumluluk: Kendi eşyalarını toplama, kendi kendine giyinme gibi bağımsızlık becerilerini destekleyin.

Okul Açılmadan Yapılabilecekler:

• Önceden Ziyaretler: Okulu ziyaret etmek, sınıfı ve öğretmeni görmek çocuğunuzun ortama alışmasına yardımcı olabilir.
• Arkadaşlık Oluşturma: Okul başlamadan önce, mümkünse çocuğunuzun okul arkadaşı edinmesini sağlayacak fırsatlar yaratın.
• Okul Öncesi Etkinlikler: Kavram çalışmaları, resim yapma, kitap okuma, okul temalı oyunlar gibi etkinliklerle çocuğunuzun okula dair olumlu deneyimler yaşamasını sağlayın.

Okul Başladığında Yapılabilecekler:

• Destekleyici Olma: Çocuğunuzun duygularını dinleyin, endişelerini anlamaya çalışın ve onu destekleyin.
• Düzenli İletişim: Öğretmenle düzenli iletişim kurarak çocuğunuzun okuldaki gelişimini takip edin.
• Olumlu Geribildirim: Okulda yaşadığı başarıları kutlamak, onun özgüvenini artırabilir.

• İlgi/ Yetenek Alanına Göre Yönlendirme Çalışmaları  

Çocuğun ilgi ve yeteneklerini keşfetmek ve desteklemek, onun kendine olan güvenini arttırır ve potansiyelini en iyi şekilde ortaya çıkarmasına yardımcı olur. Böylelikle kendini tanımasına fırsat verilmiş çocuk; yaşamda kim olmak istediğini ve bunun için yapması gerekenleri bilir. Kendini daha iyi ifade eder ve zamanını daha etkin kullanır.

Ebeveynler ve eğitimciler olarak neler yapabiliriz?

İlk olarak; çocuğunuzun ilgi alanlarını desteklemek demek, onu zorlamak ve de üstünde baskı yapmak demek değildir. Çocuğun sadece bir alanda değil, farklı alanlarda da deneyimler yaşaması önemlidir. Başarılarının takdir edilmesi, olumlu geribildirim motivasyonu açısından değerlidir.

İlgi Alanlarına Yönlendirme:

• Gözlem ve Tanıma: Çocuğunuzun ilgi duyduğu konuları gözlemleyin ve belirleyin. Hangi etkinliklerden zevk alıyor, hangi konulara daha fazla ilgi gösteriyor? Zamanını en çok ne gibi etkinlikler yaparak ve yaptığı etkinliklerin hangilerinde kendini daha başarılı, mutlu hissederek geçiriyor?
• Etkinlik Seçenekleri ve Kurslar: Çocuğunuzun ilgi alanlarına yönelik çeşitli etkinlikler sunun. Sanat, spor, bilim, müzik gibi farklı alanlarda deneyim kazanmasına izin verin. İlgisini çeken konularda kurslar veya özel programlar aracılığıyla daha derinlemesine bilgi ve beceri kazanmasını sağlayabilirsiniz.

 

Yeteneklerini Geliştirme:

• Eğitim ve Pratik: Yeteneklerini geliştirmek için eğitim imkânları sağlayın ve düzenli pratik yapmasını teşvik edin.
• Mentorluk ve Rehberlik: Alanında uzman biriyle mentorluk veya rehberlik desteği almasını sağlayın.
• Destekleyici Ortamlar: Yeteneklerini sergileyebileceği ve geliştirebileceği ortamlar oluşturun. Örneğin, resim yapabileceği bir atölye veya müzik aletleriyle çalışabileceği bir ortam sağlayın.