Aile Kavramına Bakış

Aile kavramının tanımı ve ailenin nasıl yapılandırıldığı ile ilgili geçmişten günümüze, kültürden kültüre çok fazla görüş ve tanım vardır.

Genel olarak kullandığımız ve aslında içinde sadece kan bağını barındıran; “anne, baba ve çocuklardan oluşan topluluktur.”  şeklinde yaptığımız tanımıdır.

Oysaki aile biriminin çeşitli işlevleri ve aile bireylerinin gereksinimleri ile birbirlerine karşı sorumlulukları vardır. Aileyi kavramsal olarak değerlendirirken bunlara göre değerlendirmek gerekir.

- Çocuk doğurma ve ilgili sorumlulukları üstlenmek,

- Eş, ebeveyn benzeri rolleri üstlenmek,

- Aile üyelerinin maddi- manevi ihtiyaçlarına karşı ilgili ve destekleyici olmak, akla ilk gelenler olabilir.

Çekirdek aileler, tek ebeveynli aileler, geniş aileler, çocuksuz aileler, yaşlı aileler olarak gibi yaşamı düzenleme biçimlerinin farklılığından ötürü çeşitli tiplere ayrılan aileler sonuç olarak toplumu oluşturan yapılardır.

Bu açıdan kendi aile yapımızı değerlendirip ailesel özelliklerimizi yapısal olarak dört grupta incelenen aile yapımızı anlayabiliriz:

■ Kapalı Aileler: Genellikle “geleneksel aileler” olarak bilinirler. Bu ailelerde kararları veren belli bir lider ve hiyerarşi sistemi vardır. Lider anne, baba ya da ailenin en yaşlı büyüğü olabilir. Otoriter ebeveynlik hâkimdir. Farklılıklara ve kurallara uyulmamasına karşı hoşgörü oldukça azdır.

■ Gelişigüzel Aileler: Kapalı ailelerin tersine, gelişigüzel ailelerde grup yerine bireylere önem verirler. Yani aile, her üyenin ihtiyaç ve amaçlarını karşılamasına yardım eder. Ailenin yapısı izin verici, cesaretlendiricidir. Ancak aile içinde gücün kullanılmasında ve ebeveynlikte zayıf / ilgisiz olurlar. Çocuklarda farklı gruplara dâhil olarak aidiyet duygusunu giderme isteği görülebilir.

■ Açık Aileler: Açık ailelerde değerler karışıktır, hem bireyselliğe hem de gruba önem verilir. Kararlar aileyi oluşturan tüm üyelerin ortaklaşması ile alınır. Bilgi paylaşımı, işbirliği ve iletişim gelişigüzel ailelere göre fazladır. Bireylere güven, ilgi ve sorumluluk verir.

■ Eşzamanlı Aileler: Eşzamanlı ailelerde iletişim kapalıdır. Bu nedenle sözel olmayan iletişim çok önemlidir. Aile bireyleri arasında etkileşim azdır. Problemler çözülmez ancak üstü örtülerek ertelenir. Aile üyeleri rutin, düzenli, güven ve ait olma duygusu yüksek tutularak ailenin devamlılığını sağlamaya çalışırlar.

Aile içindeki organizasyon, bütünlük ve uyum son derece önemlidir. Sağlıklı bir birey olmanın temelinde ve bireyin tüm ilişkilerinin sağlıklı sürmesinde aileden alınan destek ve hatta doğru destek çok önemlidir.

AİLE TİPLERİ

Yaşamı düzenleme biçimlerimizin farklı olmasından dolayı,  farklı aile tipleri ile karşılaşırız.

■ Çekirdek (Nuclear) Aileler: Karı, koca ve onların çocuklarından oluşan aile tipidir.

■ Tek Ebeveynli Aileler: Bu aileler çocukların bakımı ve yetiştirilmesinden sorumlu, biyolojik ya da biyolojik bağı olmayan tek ebeveynin olduğu ailelerdir.

■ Yeniden Evlenen Aileler: Ebeveynlerden birinin ya da her ikisinin daha önce başlarından bir evlilik geçmiş ve önceki evliliklerinden olan çocukları ile birlikte yeni bir evlilik yapmış olan ailelerdir.

■ Çocuksuz Aileler: Çocuksuz bir beraberlik sürdürmeyi tercih eden veya geç yaşta evlenme ve biyolojik sebeplerden dolayı çocuk sahibi olamayan ailelerdir

■ Yaşlı Aileler: Emekliliğe geçiş; sağlık; dul olma; cinsel açıdan yoksunluk; yetişkin çocuklara sahip olma; büyük anne- büyük baba olma ve uzun evlilik yaşantısı geçirmiş olma gibi özellikleri taşıyan, 65 yaş ve üzeri kişilerin bir araya gelmesiyle oluşan ailelerdir.

■ Geniş Aileler: Aynı evde yaşayan anne-baba, büyükanne ve büyükbaba ve çocukları içeren ailelerdir