Felsefe; dünya, varlık, bilgi, değerler, ahlak, varoluş gibi geniş konular üzerine düşünmeyi ve bu konuları analiz etmeyi içeren bir disiplindir.

Bilginin sınırları, gerçeklik ve doğru bilgiye nasıl ulaşılacağı gibi konular felsefenin odak noktalarından birkaçıdır.

Bilgiyi olduğu gibi kabul edip sadece hazır bilgiye ulaşmak çocuklara gelişimleri açısından da istenilen düzeyde bir katkı sunmaz. Çocuklar, doğuştan gelen bir merakla dünyayı keşfetmeye başlarlar. Bu merak, onları düşünmeye ve sorgulamaya yönlendirir. Felsefe, çocukların bu doğal merakını destekleyen bir araç olabilir. Şöyle ki:

• Felsefe; çocuklara sorular sormayı öğretir ve düşünme süreçlerini geliştirir. Bu da analitik düşünme, mantık yürütme ve problem çözme yeteneklerini geliştirir.
• Felsefe, çocuklara değerleri ve etik sorunları anlama fırsatı sunar. Adalet, doğruluk gibi kavramları sorgulama ve anlama, çocuklara kararlarını verirken içsel bir pusula sağlayabilir.
• Felsefi düşünce, çocukların başkalarının bakış açılarını anlamasını teşvik eder. Empati kurma yetenekleri gelişir ve farklı düşünce tarzlarını anlama konusunda daha duyarlı olurlar.
• Felsefe, çocuklara doğru soruları sorma cesareti verir. Bu da onların sadece bilgiyi değil, aynı zamanda bilgiyi sorgulamayı da öğrenmelerini sağlar.
• Felsefe, çocuklar için sadece soyut fikirlerin tartışılmasıyla sınırlı değildir; aynı zamanda onları düşünmeye, sorgulamaya ve dünyayı anlamlandırmaya teşvik eder. Bu, onların kendi düşünce yapılarını oluşturmalarına ve içsel olarak daha güçlü bir temel oluşturmalarına yardımcı olur.

Çocuklar için felsefe dersleri genellikle ilkokul veya ortaokul düzeyinde başlayabilir, ancak bu, okulların eğitim programlarına, ülkelere ve okul yönetimlerine göre değişebilir.

Çocuklar için felsefe derslerinde işlenebilecek konulara örnek olarak aşağıdaki başlıklar gösterilebilir:

1. Adalet ve Hak: Çocuklara adalet kavramını anlatmak, haksızlığı tanımlamak ve eşitliğin önemini vurgulamak için örnekler üzerinden çalışmalar yapılabilir.
2. Doğru ve Yanlış: Felsefi etik kavramlar üzerinden çocuklara doğru ve yanlışı tartışmak, durumlar üzerinden değerlendirmeler yapmak.
3. Düşünme Becerileri: Mantık yürütme, soru sorma, problemleri çözme gibi düşünme becerilerini geliştirecek etkinlikler.
4. Varlık ve Gerçeklik: Basit düzeyde varlık ve gerçeklik kavramlarını tartışmak. Mesela, "gerçek" nedir ve neler gerçek olabilir?
5. Bilgi ve Bilinç: Çocuklara bilginin ne olduğunu, nasıl elde edildiğini, neyin bilgi olduğunu anlatmak. Bilinç, düşünme ve anlama yetenekleri üzerine konuşmalar yapmak.
6. Duygular ve Empati: Duyguları anlamak, duygusal zekayı geliştirmek, empati kurma becerilerini işlemek.
7. Felsefi Hikâyeler ve Masallar: Basit felsefi kavramları içeren hikâyeler ve masallar aracılığıyla konuları anlatmak ve tartışmak.
8. Değerler ve Etik: Değerleri anlamak, farklı değer sistemlerini öğrenmek ve etik konuları tartışmak.

Evde çocuklarla felsefi düşünceyi geliştirmek için ebeveynlerin yapabileceği aktiviteler:

1. Soru Sormak ve Tartışmak: Felsefi düşünceyi teşvik etmek için günlük konuşmalar sırasında çocuklarla sorular sorabilirsiniz. "Neden?" ve "Nasıl?" gibi sorularla başlayarak onların düşünmelerini sağlayabilir ve farklı cevapları tartışabilirsiniz.
2. Felsefi Hikâyeler Okumak: Felsefi konuları işleyen hikâyeler okuyarak çocukları felsefi düşünmeye teşvik edebilirsiniz. Bu hikâyeleri okuduktan sonra karakterlerin kararlarını veya hikâyenin sonucunu tartışabilirsiniz.
3. Düşünme Oyunları: Mantık bulmacaları, zekâ oyunları veya düşünme becerilerini gerektiren oyunlarla çocukların düşünmelerini teşvik edebilirsiniz. Satranç gibi strateji oyunları veya bulmacalar bu konuda yardımcı olabilir.
4. Felsefi Kavramları İşleyen Filmler ve Animasyonlar: Felsefi konuları ele alan filmleri veya animasyonları izleyebilirsiniz. İzledikten sonra karakterlerin davranışlarını veya filmin temasını tartışabilirsiniz.
5. Doğa Gözlemleri: Doğayı gözlemlemek, varlık ve gerçeklik konularını işlemek için harika bir fırsat sunar. Doğadaki değişimleri gözlemleyerek ve bunlar üzerine sorular sorarak felsefi konuları ele alabilirsiniz.
6. Felsefi Oyunlar ve Etkinlikler: Felsefe oyunları veya etkinlikleriyle çocukların düşünme becerilerini geliştirebilirsiniz. Örneğin, bir durumu değerlendirip adaleti tartışmak veya bir problem üzerine düşünmek için oyunlar oluşturabilirsiniz.
7. Günlük Olayları Tartışmak: Evde veya dışarıda yaşanan günlük olaylar hakkında konuşarak felsefi düşünceyi teşvik edebilirsiniz. Bu olaylar üzerinden çocukların farklı bakış açılarına sahip olmalarını sağlayabilirsiniz.

Çocukların anlayabileceği ve ilgilerini çekebileceği şekilde yazılmış felsefi kavramları işleyen kitap önerileri:

1. "Sophie'nin Dünyası" - Jostein Gaarder: Bu kitap, genç bir kız olan Sophie'nin gizemli bir felsefe öğretmeninden aldığı mektuplarla felsefi düşüncenin temel konularını keşfetmesini anlatır. Eğlenceli ve sürükleyici bir hikâye içinde felsefi kavramları anlaşılır bir şekilde işler.
2. "Çocukların Felsefesi" - David White: Bu kitap, çocukların dünyayı, hayatı ve felsefi soruları sorma eğilimlerini ele alır. Felsefi düşünmeye nasıl yaklaşabilecekleri konusunda rehberlik eder.
3. "Felsefe Masalları" - Maria Popova: Farklı kültürlerden gelen masallar aracılığıyla temel felsefi kavramları anlatır. Masalların içindeki öyküler, çocukların düşünme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.
4. "Big Ideas for Little Philosophers" serisi - Duane Armitage ve Maureen McQuerry: Bu seri, çocuklar için felsefi düşünceyi temel kavramlarla ele alır. Farklı kitaplarında adalet, mutluluk, özgürlük gibi kavramları anlaşılır bir şekilde işler.
5. "Felsefe Okulu" - Gareth Southwell: Bu kitap, çocukların anlayabileceği bir dille temel felsefi kavramları açıklar. Renkli ve eğlenceli bir biçimde felsefi düşüncenin ana hatlarını sunar.
6. "Felsefe Tarihi Çocuklara Neden Anlatılmalı?" - Stephen Law: Felsefe tarihine çocuk dostu bir bakış açısıyla yaklaşan ve felsefi düşüncenin temel kavramlarını açıklayan bir kitap.
7. "Think! Philosophy for Kids" serisi - Sharon M. Kaye: Bu seri, çocukların felsefi düşünceyi anlamalarına ve tartışmalar yapmalarına yardımcı olan interaktif bir yaklaşım sunar.
8. "Çocuklar İçin Felsefe ve Bilgelik: Bilge Boga'nın Felsefi Hikâyeleri" - Montse Ganges: Felsefi konuları basit ve eğlenceli hikâyelerle anlatan bir kitap.
9. "Çocuklar İçin Felsefe: Günümüzün Büyük Düşünürlerinin Soruları" - DK Publishing: Felsefi düşünceyi, farklı düşünürlerin bakış açılarıyla ele alan, görsel açıdan zengin bir kaynak.
10. "Kafanızın İçinde Neler Var?" - Rebecca Baines: Bu kitap, felsefi sorular sormayı ve düşünmeyi teşvik eden interaktif bir yaklaşım sunar.