Dikkatinin dağınık olması, dikkatini sürdürmekte zorluk, aşırı hareketli olma, kıpır kıpır olma, çok konuşma, sabırsız olma ve benzer belirtilerle okul, aile ve arkadaş ilişkilerinde sorun yaşanmasına neden olan nörogelişimsel bir bozukluktur.

Dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik tek başına ya da bir arada görülebilir. DEHB de dürtüsellik ve hiperaktivitenin teşhisi dikkat eksikliğinin teşhisine göre daha kolay olabilmektedir.

Dürtüsellik ve hiperaktivite birbiriyle paralel giden belirtilerdir.

Dürtüsellik ve hiperaktivite belirtileri yaşla azalabilirken dikkat eksikliği azalma göstermeyebilir.

Bilinmesi gereken önemli başka bir durum da, DEHB’ nun yaramazlık ya da şımarıklık olmadığıdır. Ebeveynlik biçimleri de DEHB nun nedeni değildir ancak; belirtilerin doğru yorumlanmadığından çocuğa karşı uygun olmayan ebeveyn tutumları belirtileri arttırabilir.

DEHB genetik nedenli nörobiyolojik bir hastalıktır.

DEHB' nun kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genellikle birden fazla faktörün bir araya gelmesi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. DEHB'nin oluşumunda genetik, çevresel ve nörolojik faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir.

DEHB olan çocuklarla çalışırken;

• Eğitim ortamının uygunluğu,
• Çalışma yapılacak ders dışındaki uyaranların azaltılması ve çevrenin düzenlenmesi,
• Kısa ve odaklanılmış etkinliklerin kullanılması,
• Görsel ve işitsel algı- hafıza çalışmaları,
• İhtiyaca göre destekleyici teknolojik araçların da kullanımıyla ve
• Olmazsa olmazımız, aldığımız değerlendirmeye göre hazırlamış olduğumuz bireyselleştirilmiş eğitim planına uygun şekilde çalışmalar yapılır.

Aile ve eğitim kurumlarında ilgili çalışma paydaşlarının sürekli iletişim ve dayanışma halinde olması çok değerlidir.

Çocukla çalışırken; çocuğu iyi tanımak,   pozitif ve destekleyici bir dil kullanmak, kısa ve odaklanmış ders süreleri planlamak, uygun aralıklarla kısa molalar vermek,

 

Belirtiler:

1. DEHB’nun Dikkat Eksikliği Tipi Belirtileri:

• Odaklanmakta zorluk çekmek
• Dikkatini sürdürememek
• Göz teması kurmamak
• İşleri sırayla yapmakta zorlanmak
• Görevleri tamamlamakta zorlanmak
• Aynı faaliyette uzun süre devam edememek
• Çabuk sıkılmak
• Detayları gözden kaçırmak
• Unutkanlık
• Karşısındakini dinlemekte güçlük çekmek
• Özel eşyaları ve emanetleri kaybetmek
• Basit yönergeleri akılda tutamamak
• Sık hata yapmak

1. DEHB’nun Hiperaktivite Tipi Belirtileri:

• Fazla hareketlilik
• Yerinde duramamak
• Otururken bile eller ve ayakları sürekli hareket ettirmek
• Hızlı konuşmak
• Kelimeleri hatalı söylemek ve cümleleri birbirine bağlayamamak
• Dinlemekte zorluk çekmek
• Karşısındakinin sözünü kesmek

1. DEHB’nun Dürtüsellik Tipi Belirtileri:

• İsteklerin hemen karşılanmasını istemek, dayatmak
• Sabırsız olmak
• Düşünmeden hareket etmek
• Aceleci davranmak
• Sıra bekleyememek
• Tepkileri kontrol edememek

En doğru tanıyı koyacak olanın bir çocuk ergen psikiyatristi olduğunu da hatırlatmayı da ihmal etmeyelim.

Son olarak TTB (Türk Tabipler Birliği) nun web sayfasından DEHB ile ilgili üç uzman doktorun çalışmasından aşağıdaki önemli bilgileri de eklemekte fayda var:

Tedavisi kolaydır ve tedavi için altın dönem okul öncesi ve okul çağının ilk yıllarıdır.

DEHB tedavi edilmediği durumda çocuğun ya da gencin yapısal zorluklarından kaynaklanan davranış sorunları ve okul başarısızlıkları devam edecektir.

Çevresinden olumsuz eleştiriler alma riski artacaktır. Bütün bunlar çocuğun ya da gencin ikincil sorunlar geliştirmesine yol açacaktır. Yani okul başarısızlıkları ileride iş yaşamında başarısızlıklara; arkadaş ve aile ilişkilerinde yaşadığı sorunlar da ileride sosyal ilişkilerinde hatta evlilik yaşamında sorunlar yaşamasına yol açabilecektir. Yine depresyon, davranım bozukluğu gibi ek başka psikiyatrik bozukluklar gelişmesi söz konusu olacaktır.

Tedavinin başarısında hekimin dışında öğretmenler ve aileye de önemli görevler düşmektedir. Bütün bozuklukların tedavisinde amaç, çocuğun yaşam kalitesini yükseltmektir ve tedavinin başarısı tek başına ilacın başarısına bağlı değildir.