Yaygın Gelişimsel Bozukluklar ( YGB )
Genellikle çocukluk döneminde başlayan ve genel olarak sosyal etkileşim, dil ve iletişim becerileri ile sınırlı veya genel gelişimde belirgin geriliklerle karakterize edilen bozukluklardır. YGB kapsamında yer alan bozukluklar şunları içerebilir: Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB): En yaygın yaygın gelişimsel bozukluk türüdür. Otizm spektrum bozuklukları, sosyal etkileşimde zorluklar, iletişim güçlükleri, tekrarlayıcı davranışlar ve sınırlı ilgi alanları ile karakterizedir. Rett Sendromu: X kromozomundaki bir gen mutasyonu sonucu ortaya çıkar. Genellikle kız çocuklarını etkiler ve normal gelişimden sonra el becerilerinde kayıp, sosyal ve iletişim becerilerinde gerileme görülür. Çocukluk Dezintegratif Bozukluğu: Normal gelişim sürecinden sonra, 2-10 yaş arasında ani bir gerileme ve kayıp gösteren bir bozukluktur. Dil, sosyal beceriler ve motor becerilerde ciddi kayıplar yaşanabilir. Asperger Sendromu: Otizm spektrumunun bir alt tipi olarak kabul edilir. Dil gelişimi normal veya üstün düzeydedir, ancak sosyal etkileşim ve kısıtlı ilgi alanları gibi belirgin özellikler gösterirler.
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB):
Nörogelişimsel bir bozukluktur ve genellikle çocukluk döneminde başlar. Otizm, sosyal etkileşimde zorluklar, iletişim güçlükleri ve sınırlı/ilgi odaklı davranışlar gibi belirtilerle karakterizedir. Otizm spektrum bozuklukları, belirli bir kategori içinde farklı semptom ve şiddet derecelerinde görülebilir ve bireyler arasında büyük varyasyon gösterebilir.
Otizm spektrum bozuklukları genellikle aşağıdaki belirtilerle tanımlanır: Sosyal Etkileşim Zorlukları: Göz teması kurmada zorluk, diğer insanlarla ilişki kurmada sınırlılık. Sosyal ipuçlarını anlamada güçlük, duygusal tepkileri anlamada zorluk. İletişim Güçlükleri: Dil gelişiminde gecikme veya sınırlılık. Dilin kullanımında tekrarlayıcı veya stereotipik özellikler. Sosyal iletişim için uygun olmayan dil kullanımı (örneğin, monoton konuşma).Sınırlı/İlgi Odaklı Davranışlar: Belirli konular veya nesneler hakkında yoğun ilgi veya odaklanma. Rutinlere sıkı sıkıya bağlılık veya değişikliklere karşı direnç. Yineleyici hareketler veya davranışlar (örneğin, sallanma, el çırpma).
Otizm spektrum bozuklukları farklı şiddet derecelerinde olabilir ve geniş bir yelpazeyi kapsar. Aşağıdaki başlıklarda ele alınır:
Otizm: En belirgin semptomlarla karakterize olan ve diğer otizm spektrum bozuklukları içinde yer alan türdür.
Asperger Sendromu: Dil gelişimi genellikle normal veya üstündedir, ancak sosyal etkileşim ve kısıtlı ilgi alanları gibi belirgin özellikler gösterir.
Atipik Otizm (PDD-NOS - Pervazif Gelişimsel Bozukluk - Belirtilen Diğer): Otizm belirtileri gösteren ancak klasik otizm tanı kriterlerine tam olarak uymayan durumlarda kullanılan bir terimdir.
Otizm spektrum bozukluklarının kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel etmenlerin karmaşık bir etkileşimi olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, beyin gelişimi ve işleyişi ile ilgili farklılıkların rol oynadığına inanılmaktadır.
Otizm spektrum bozuklukları genellikle çocukluk döneminde tanımlanır. Erken tanı ve erken müdahale, çocuğun sosyal, iletişimsel ve öğrenme becerilerini geliştirmede önemli rol oynar. Tedavi ve destek yaklaşımları genellikle multidisipliner bir ekip işbirliği gerektirir ve bireyselleştirilmiş eğitim planları (IEP), dil ve konuşma terapisi, davranışsal terapi gibi yöntemler içerebilir.